Beata Majerska-Pałubicka, Elżbieta Latusek, Architectural classification of downtown riverfront buildings in Poland, 2024
MATEC Web of Conferences 396, 13004 (2024)
https://www.matec-conferences.org/articles/matecconf/pdf/2024/08/matecconf_wmcaus2023_13004.pdf
Globalne ocieplenie, topnienie lodowców i wzrost poziomu wód oceanicznych rodzi powszechne zainteresowanie. Tymczasem coraz więcej budynków powstaje na terenach nadbrzeżnych. Rozwój miast zbliża się coraz bardziej do wody, podczas gdy woda „zbliża się” do nas. Na całym świecie istnieje wiele planów przekształcenia zagospodarowania terenów nadbrzeżnych. Na jakość dobrej architektury nadbrzeżnej składa się wiele czynników. Problem badawczy omawiany w artykule dotyczy klasyfikacji i oceny zabudowy nadrzecznej śródmieścia. Badanie obejmuje klasyfikację zabudowy nadrzecznej śródmieścia w skali architektonicznej – mieszczącej się pomiędzy urbanistyką a pojedynczymi przykładami budynków opisywanych zazwyczaj metodą studium przypadku. Badania podzielono na klasyfikację światową i krajową obejmującą Polskę. Analizy w skali globalnej koncentrowały się na charakterystycznych powtarzalnych bryłach budynków projektowanych przez architektów na całym świecie. Klasyfikacja obiektów architektonicznych wzniesionych w Polsce koncentrowała się na następujących aspektach: położeniu budynków względem rzeki, ich charakterystycznych funkcjach czy aksjomacie brył budynków. Analiza licznych budynków nadbrzeżnych (oprócz budynków wymienionych w tej klasyfikacji) ujawnia, że większość architektów jakoś unika tego aspektu, kładąc nacisk na tworzenie „standardowej architektury miejskiej” – kwestia ta może być poddana dalszej analizie w przyszłości. W przypadku budynków nadbrzeżnych o mieszanym przeznaczeniu kontekst zwykle przynosi większą swobodę – ze względu na otwarty charakter krajobrazu nadrzecznego i dużą odległość omawianych obiektów od gęstej tkanki miejskiej. Z tego powodu na brzegach rzeki powstają coraz bardziej wyrafinowane bryły budynków, a architekci prześcigają się w nadawaniu budynkom nadbrzeżnym oryginalnych kształtów. Mimo to można wyróżnić pewne charakterystyczne wzorce. Ostateczna klasyfikacja polskich budynków ze względu na ich położenie względem rzeki wyróżnia 9 typów: mariny nadrzeczne, dawne porty rzeczne, duże zwarte bryły zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki, budynki o mieszanym przeznaczeniu zlokalizowane w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki, budynki zlokalizowane na nabrzeżach rzecznych, budynki trwale związane z rzeką, budynki z elementem mostu nadrzecznego, budynki z peryskopem z widokiem na rzekę, budynki pływające na rzece.